اندازه گیری زلزله

معمولاً وقتي از شدت درجه ريشتر – Richter- صحبت مي شود، تمام اطلاعات مربوط به شدت يك زلزله ارائه می شود. زلزله اي كه در تابستان سال ۱۹۹۸ قسمتي ازافغانستان را كه در ۲۸ فوريه همان سال به واسطه زمين لرزه اي ديگر ويران شده بود،ويران كرد، طبق گزارشها شدتی معادل ۱/۷ درجه ريشتر داشت كه از جمله زمين لرزه هاي مهيب به حساب مي آيد.

شدت زلزله در واحد ريشتر، كه برگرفته از اسم زلزله نگار امريكايي، چارلزفرانسيس ريشتر (Charles Francis Richter)، مي باشد، يك جدول شدت لگاريتمي شناخته شده بين المللي است. تك تك اين اطلاعات با يك زلزله سنج اندازه گيري مي شود.ريشتر در سال ۱۹۳۵، زماني كه او كار درجه بندي خود را تكميل كردMagnitude را كه به اختصار (M) مي نامند و برگرفته از كلمه لاتینMagnitudo به معناي اندازه و مقدار است، به عنوان مقياس اندازه گيري زلزله معرفي كرد. درجه بندي ريشتر با M۱ شروع مي شود كه اين مقدار براي لرزشهاي قابل حس زمين است. هر نقطه و مكاني روي اين درجه بندي، به معني شدت زمين لرزه به ميزان ده برابر است. M۸ نشان دهنده زمين لرزه هاي بسيار شديد است. ريشتر حد و مرزي را براي مقادير M۸ در نظر نگرفته است.

مقياس هاي درجه بندي ريشتر

شدت ۲-۱ ريشتر: فقط به واسطه ابزار و تجهيزات قابل تشخيص است.
شدت ۳ ريشتر: در نزديكي محل زلزله به سختي قابل احساس است.
شدت ۵-۴ ريشتر: تا شعاع ۳۰ كيلومتري از مركز زلزله قابل حس بوده و همراه با
خرابي هاي مختصري است.
شدت ۶ ريشتر: زمين لرزه اي قوي است كه تلفات جاني در بر دارد و خسارتهاي
سنگيني را در مناطق پر سكنه و جمعيت بار مي آورد.
شدت ۷ ريشتر: زلزله اي با قدرت بسيار بالاست كه مي تواند منجر به بروز فاجعه شود.
شدت ۸ ريشتر: عظيم ترين و مخوف ترين نوع زلزله است. تاكنون شديد ترين
زلزله اي كه ثبت شده ، شدتي معادل ۶/۸ ريشتر داشته است.

مقدار Moment
مقياس ريشتر، زمين لرزه هاي بسيار شديد یعنی حدوداً از ۸ ريشتر به بالا را به سختي اندازه گيري می كند. به همين خاطر در سال گذشته زلزله نگاران آمريكايي مقياس اندازه گيري Moment را برگزيده اند. در اين مقياس به جاي انرژي آزاد شده، طول شكستگي بر روي پوسته زمين محاسبه مي شود. در اينجا Moment يك مقياس مكانيكي براي حركتهاي (تكان های ) بدني به عنوان پيامد تأثير نيروست. مقياسMoment مانند مقدار ريشتر بوسيله زلزله سنج مشخص مي شود. دستگاه لزله سنج همه انواع امواج را كه در مدت زلزله بروز مي كنند، مورد توجه قرار مي دهد.

زمين لرزه هاي خفيف حداكثر چند صد متر شكاف روي پوسته زمين ايجاد مي كنند.
در زمين لرزه هاي با شدت بالا اين شكاف مي توانند بالغ بر چند صد كيلومتر شود.

در طول و امتداد چنين شكستگي هايي، امواج زلزله به صورت بي قاعده و قانون سترش پيدا مي كنند. زلزله كلمبيا در ۲۵ ژانويه ۱۹۹۹ طبق حـــدسيات، شكــــافي ــــه طول ۱۰ كيـــــلومتر ايجادكرد. مقياس Moment در اين زلزله ۰/۶ بود. دانشمندان راي زلزله اي در ماه مه ۱۹۶۰ در شيلي، شديدترين زلزله راساس مقياس Moment ه مقدار ۵/۹ را داشت، ثبت كردند.

مقياس Mercalli

در اين تقسيم بندي زمين لرزه مانند مقياس ريشتر بر اساس شدت آن اندازه گيري نمي شود، بلكه براساس تأثيرات قابل حس و قابل ديد توصيف مي شود. اين مقياس براساس نام محقق ايتاليايي در زمينه آتشفشان،(۱۹۱۴-۱۸۵۰) G. Mercalli، نامگذاري شد. او اين مقياس را با شروع قرن جديد ميلادي ارائه کرد، يعني زماني كه هنوز هيچ گــــونه ابــــزار دقيق اندازه گيري و قانون اندازه گيري بين المللي وجود نداشت. ايـــن مقــــياس امــــروزه در اروپــــا در قــــالبي تـــغيـــــير شــكل داده شـــده بـــه عنــــوان مقــــياس Medvedev-SponheuerKarnik) MSK) متداول و رايج است. بامقياس MSK شدت يك زلزله براي مكانهاي مورد نظر اندازه گيري مي شود. اين شدتدر ۱۲ درجه تقسيم بندي و براي هر تقسيم بندي توصيفات مفصلي داده مي شود. به عنوان مثال سطح يا درجه ششم باعث بروز شكافهايي در ديوار مي شود وبا درجه ۷، دودكش ها از روي سقفها به زمين مي افتند و در درجه ۸، گوشه هاي بنا فرومي ريزد. در اين نوع درجه بندي، درجه مقياسهاي مكاني مناطق زلزله زده بر روي نقشه ثبت مي شوند، سپس نواحي با درجه تخريب يكسان از طريق خطوطي به هم متصل مي شوند. اين نقشه ها به عنوان مبنايي براي اينكه بيمارستانها يا نيروگاهها كجا ساخته شوند محسوب مي شود. همچنين براي كاهش خسارات ناشي از زلزله، اين نقشه ها كاربرد ويژه اي دارند.

ارسال شده توسط یکی از کاربران خوب این وب سایت (rahmang ) - شما نیز می توانید مقالات و یا مطالب علمی خود را در اختیار سایر دانشجویان بگذارید برای این منظور ثبت نام کرده و در تالارهای گفتگو آن مطالب را با نام خودتان برای دانشجویان ایرانی ارسال نمایید.