در ماه ژوئن، پژوهشگران هويت ژنتيكي يك باكتري را با هويت ژنتيكي يك ميكرب ديگر، جابجا كردند. عده‌اي ديگر تلاش مي‌كنند از آنچه حيات ندارد، زندگي بسازند. دانشمندان ناسا به دنبال حيات در فضا هستند اما نمي‌دانند اين زندگي چه شكلي مي‌تواند داشته باشد و برخي از آينده‌گرايان، دورنماي روبات‌هايي را در ذهن مي‌پرورانند كه به قدري شبيه به انسان هستند كه شايد بتوان آنها را شكلي از حيات توصيف كرد.
به اين ترتيب، در حالي كه دانشمندان مرزهاي زيست‌شناسي، ستاره‌شناسي و علم ربات‌ها را درهم مي‌شكنند، يك سوال بزرگ مطرح مي‌شود: زندگي دقيقا چيست؟ پيشرفت‌هاي اخير در تجربيات آزمايشگاهي لحظه به لحظه باعث تكرار اين سوال مي‌شود.
در تابستان جاري، در حومه واشنگتن دانشمنداني از موسسه "جي.كريگ.
ونتر" كه در تهيه نقشه ژنتيكي انسان نقش‌هاي اساسي داشتند، دي‌ان‌آي يك باكتري را با يك باكتري ديگر جابجا كردند و به اين ترتيب، هويت ژنتيكي آن را تغيير دادند. اين كار به جهان هشدار داد كه قدرت انسان در دستكاري حيات، به مرز تازه‌اي رسيده است.
اكنون "ونتر" خواستار ثبت باكتري‌هاي كاملا تازه‌اي شده است كه با افزودن ژن‌ها به سلول خالي شده آنچه قبلا يك ميكرب مجاري ادرار بود، به وجود مي‌آيند.
موسسه "ونتر" اين كار را آفريدن حيات نمي‌داند بلكه آن را " اصلاح حيات و قرار دادن آن در شكل‌هاي جديد زندگي" توصيف مي‌كند.
حداقل پنج يا شش گروه پژوهشي ديگر در نقاط مختلف جهان پا را از اين مرحله فراتر گذاشته‌اند و سعي مي‌كنند با ايجاد شرايطي مشابه آغاز حيات در كره زمين، از مواد شيميايي، حيات بيافرينند و خود آنان مي‌گويند كه فقط سه تا ده سال با موفقيت فاصله دارند.
از نظر آنان و نيز موسسه تحقيقاتي ونتر، شكل‌هاي جديد حيات كه ساخت دست انسان هستند، مي‌توانند به عنوان منابع جديد انرژي، سازوكارهاي پاكسازي محيط زيست و ساخت داروهايي كه انسانها را از مرگ نجات مي‌دهند، در خدمت انسان قرار گيرند. عده‌اي ديگر موفقيت خود را زماني مي‌دانند كه با تلاش براي ايجاد علامت حيات، چگونگي آغاز زندگي را در روي زمين درك كنند.
ديويد ديمر، استاد بيوشيمي دانشگاه كاليفرنيا در سانتاكروز كه يكي از متخصصان پيشگام در زمينه ايجاد حيات است، معتقد است كه علامت جديد حيات در آزمايشگاه يك محقق مشاهده خواهد شد اما در پاسخ به اين سوال كه حيات چيست؟ مي‌گويد: "بهتر است حيات را "تشريح" كنيم تا "تعريف"." دانشمنداني مانند ديمر، در تشريح حيات مي‌گويند، زندگي به سلولي با ماده ژنتيكي و قدرت تكثير، تبديل غذا به انرژي و تكامل از طريق گزينش طبيعي نياز دارد. اما براي آنان كه به دنبال تعريفي از حيات هستند، مساله به اين سادگي نيست.
در موسسه زيست‌شناسي فضايي در كاليفرنيا كه درباره شكل‌هاي فوق‌العاده حيات و امكان وجود آنها در مكان‌هاي ديگر مطالعه مي‌كند، به مراتب آسانتر است كه بگويند چه چيزي حيات "نيست".
كارل پيلچر، مدير اين موسسه گفت "در حال حاضر ما پايه اطلاعاتي كافي براي پاسخ به اين پرسش را نداريم اما در مسيرهايي در اين رابطه در حال پيشرفت هستيم."
ماه گذشته فرهنگستان ملي علوم در گزارشي تحت عنوان "شكل‌هاي ناآشناي حيات" به دانشمندان سازمان فضايي آمريكا، ناسا، هشدار داد كه فكر خود را فقط به آب معطوف نكنند و به آنان گفت " در شرايطي كه دامنه جست‌وجو براي يافتن حيات در منظومه شمسي گسترده‌تر مي‌شود، بسيار اهميت دارد كه بدانيم دقيقا دنبال چه چيزي هستيم."
در همين گزارش تاكيد شده است با اين كه اغلب از كربن به عنوان پايه اصلي حيات روي كره زمين ياد مي‌شود اما ناسا در جست و جوهاي خود بايد از تمركز صرف روي كربن، پرهيز كند.
اما اگر كربن، لازمه حيات نيست، سيليكون و يا به عبارت ديگر، ماشين ها چطور؟
"ري كورتس‌وايل"، يك آينده‌گراي مشهور كه به افرادي مانند بيل گيتس مشاوره مي‌دهد، معتقد است كه تا سال ، ۲۰۲۹ماشين، آزمون اوليه هوش مصنوعي را پشت سر خواهد گذاشت و مانند انسان، به سوالات پاسخ خواهد داد.
"كورتس‌ويل" مي‌گويد اين سوال كه يك موجود غيربيولوژيكي مي‌تواند حق و حقوقي داشته باشد، بر مي‌گردد به اين مساله كه آيا او قدرت تميز، تفكر و يا احساس دارد؟"
فقط كورتس‌ويل نيست كه چنين عقيده‌اي دارد.
در مطالعه‌اي كه در سال ۲۰۰۶به سفارش دفتر علوم دولت انگلستان انجام شد، آمده است "يك تحول بزرگ زماني رخ مي‌دهد كه روباتها به نقطه‌اي برسند كه بتوانند خود را تكثير كنند، نقائص خود را برطرف كنند و يا از هوش مصنوعي برخوردار شوند."
اين گزارش، اين شرايط روباتها را با آزادي برده‌ها مقايسه مي‌كند.
بسياري از دانشمنداني كه با اين چالشها در زمينه ارايه تعريف حيات آشنا هستند، مي‌گويند يافتن چنين تعريف كار آساني نيست.
فرانسيس كالينز، يك عالم برجسته مسيحي و مدير موسسه ملي تحقيقات ژنوم انساني، مي‌گويد "يافتن يك پاسخ قاطع و كاملا روشن، كاري بسيار مهمي است اما چنين پاسخي به دست نخواهد آمد."
"آرت كپلان"، كارشناس اخلاقيات در علوم زيستي در دانشگاه پنسيلوانيا با اشاره به اين كه روياي آفرينش موجودات جديد، شكل واقعي‌تري به خود مي‌گيرد و اين امر نگراني ايجاد كرده است، گفت: حدود ۴۰۰سال است كه اين سوال كه "زندگي چيست؟" در كانون زيست شناسي قرار داشته و پرسش‌هاي ديگري در مورد ويژگي حيات و ويژگي انسانها به دنبال داشته است.
كپلان پيش بيني مي‌كند كه سالها بعد در قرن حاضر، تعريف حيات در كانون يك بحث سياسي و اجتماعي پيرامون موضوعات جنجال‌برانگيزي مانند سقط جنين و يا تحقيقات روي سلولهاي بنيادي جنيني قرار خواهد گرفت.
تد پيترز، استاد دوره كارشناسي ارشد اتحاد مذهبي در بركلي كاليفرنيا، و نويسنده كتاب " قرار گرفتن در جايگاه خداوند"، با رد اظهارات كساني كه اين تحقيقات زيستي دانشمندان را دخالت در كار خداوند توصيف مي‌كنند، مي‌گويد "آنچه "كريگ ونتر" انجام مي‌دهد، شكل بسيار پيچيده‌اي از پرورش نسل حيوانات است. ما درحال تغيير چهره زمين هستيم ولي سوال اينست كه ايا مي‌خواهيم اين كار را مسوولانه انجام دهيم يا نه؟" بن ميچل، يك متخصص اخلاقيات در علوم زيستي در دانشگاه ترينيتي، كه يك دانشگاه مسيحي اوانژليستي در ايالت ايلي‌نويز است، از واگذاري اين تحولات بزرگ به دانشمندان نگران است.
او مي‌گويد " تاريخ بشر سرشار از نكاتي است كه مطالعه آنها به ما يادآور مي‌شود غرور انسان چه نتايجي مي‌تواند داشته باشد. تاريخ حداقل به ما هشدار مي‌دهد كه مراقب پيامدهاي ناخواسته اعمالمان باشيم."
"مارك بدو"، يكي از افرادي كه مي‌خواهد از هيچ، زندگي بيافريند، مي‌گويد اين نگراني‌ها را درك مي‌كند. او كه استاد فلسفه از كالج ريد Reed در اورگان آمريكاست، مسووليت ارشد بخش عملياتي شركت "پروتولايف" را در ونيز ايتاليا برعهده دارد. اين شركت در زمينه زيست شناسي مصنوعي فعاليت مي‌كند.
اعضاي تيم او به همراه ديگران سعي مي‌كنند از تركيبات شيميايي، يك سيستم ژنتيكي درست كنند كه تكثير شود و سوخت وسازي داشته باشد كه از محيط انرژي بگيرد و از اين طريق، ارگانيسم‌هاي تك‌سلولي ايجاد كنند.
دانشمندان مي‌گويند در آستانه تكميل نخستين گام اساسي دراين راه يعني ايجاد يك كيسه ( (vesicleبراي سلول هستند.
"بدو" مي‌گويد "حيات بسيار نيرومند است و اگر در انجام آنچه در نظر داريم موفق شويم، قادر خواهيم بود اقدامات مثبت و مفيد بي‌شماري انجام دهيم."
او مي‌گويد " قرار گرفتن در اين جايگاه قدرتمند بسيار خوب است مشروط بر اينكه اين كار با مسووليت انجام گيرد."
***
منبع: "سث بورن‌ستاين"، نويسنده علمي خبرگزاري آسوشيتدپرس، واشنگتن علمي
برگرفته از سایت خبری ایرنا
0 نظر:
ارسال یک نظر