۲/۱۰/۱۳۸۶

آذرخش هاي گلوله اي

images/20070503/LIGHTNING.jpg

:گروهي از محققان توانسته اند به دستورالعمل ساده اي براي ساخت کره هاي نوراني در شرايط آزمايشگاهي دست يابند و به اين ترتيب به اين معماي شگفت انگيز درباره چگونگي تشکيل آذرخش ها پاسخ دهند.
هزاران نفر از مردم در طول زندگي خود اين پديده طبيعي را تجربه کرده اند. آذرخش گلوله اي در حقيقت يک گوي نوراني است که گاهي هنگام توفان هاي شديد مي توان آن را مشاهده کرد. اين گوي تقريبا به اندازه يک گريپ فروت است و چند دقيقه يا ثانيه به طول مي انجامد که گاهي در فاصله بسيار نزديک به سطح زمين در حال حرکت است و بيشتر پيش از رسيدن به زمين ناپديد مي شود.
در گزارشي اعلام شده است که در ايالت ارگان امريکا يک آذرخش گلوله اي خانه اي را به آتش کشيد و پس از راه يافتن به زيرزمين اين خانه سبب از بين رفتن اجسام موجود در اين زيرزمين شد. حال آن که در گزارشي ديگر آمده است ، گوي درخشان مشابهي پيش از ناپديدشدن ، بيش از 20 دفعه به سر يک معلم روسي برخورد کرد. برخي معتقدند آذرخش ها از ذرات يونيزه شده سيال تشکيل شده اند که به وسيله ميدان مغناطيسي در کنار هم قرار گرفته اند.
بر اساس نظريات گروهي ديگر از محققان ، اين اجسام هنگام برخورد صاعقه با خاک ايجاد مي شوند. پس از اين برخورد سيليس موجود در خاک به بخار سيليکون خالص تبديل شده و با سرد شدن بخار سيليکون اين ماده پس از تقطير به صورت ذرات معلق در اطرافي يک گوي داراي بار الکتريکي محصور مي شود و در سطح آن متمرکز خواهد شد. اين گوي در نتيجه اتصال مجدد سيليکون با اکسيژن مي درخشد.
براي آزمايش اين فرضيه ، ورقه هاي نازک سيليکون به ضخامت 350 ميکرومتر در ميان دو الکترود قرار گرفت و جريان هايي تا 140 آمپر در آنها ايجاد شد. سپس در مدت زمان چند ثانيه الکترودها را تا حدودي از سيليکون ها جدا کردند و به اين ترتيب قوسي الکتريکي ايجاد شد که سيليکون را تبخير کرد. از اين قوس ، ذرات نوراني سيليکون خارج مي شد و گاهي گويهايي به اندازه يک توپ پينگ پنگ تشکيل مي شود که تا 8 ثانيه باقي مي ماند. از سطح تيره اين گويها بخارهايي خارج مي شود که سبب حرکت آنها در جهات مختلف مي شود.
محققان برآورد کرده اند، دماي اين گويها حدود 700 درجه سانتيگراد است که مي تواند يک جسم پلاستيکي را ذوب کند. در آزمايش هايي که پيش از اين موفق به ايجاد آذرخش هاي گلوله اي در شرايط آزمايشگاهي شده بودند از ريزموجها استفاده شد و تنها يک هزارم ثانيه پس از خاموش شدن امواج ، اين گويها نيز ناپديد شدند. اين در حالي است که مدت زمان بقاي اين آذرخش ها صدها برابر آزمايشات قبلي است.
محققان در تلاشند واکنشهاي شيميايي موثر در تشکيل اين اجرام و همچنين جايگزيني مواد ديگر مانند فلزات خالص به جاي سيليکون را مورد بررسي قرار دهند.

منبع : جا م جم