نقشه مغناطيسي ديجيتالي كره زمين تهيه ش

گروهي از محققان بين‌المللي موفق به تهيه اولين نقشه جهاني
ناهنجاريهاي مغناطيسي زمين شدند.

ناهنجاري مغناطيسي زمين در اثر تفاوت در خاصيت آهن‌ربايي سنگهاي موجود در پوسته زمين ايجاد مي‌شود.

به گزارش پايگاه اينترنتي بي‌بي‌سي نيوز، محققان براي كسب اطلاعات موثق جهت تهيه اين نقشه، با موسسه‌ها و دولتها سالها گفت‌وگو و مذاكره انجام داده‌اند.

دانشمندان اميدوارند از اين نقشه بتوانند براي كسب اطلاعات بيشتر از تركيب زمين شناسي زمين استفاده كنند.

كميسيون نقشه زمين‌شناسي جهان، نقشه ديجيتالي بي‌قاعدگي مغناطيسي جهان (‪ (WDMAM‬را در دسترس علاقمندان قرار داده است.

گروههاي بسياري طي دهها سال اثر مغناطيسي پوسته زمين را ارزيابي كرده‌اند، اما اين نخستين باري است كه اين اطلاعات تركيب شده و تصوير واقعي جهاني از اين پديده فراهم شده است.

دكتر دريك فيرهد مدير شركت ‪ GETECH‬كه وابسته به دانشگاه ليدز انگليس است مي‌گويد، اين طرح نتيجه تلاشهاي هماهنگي بسيار انجمن بين‌المللي "‪ "Geomagnetism and Aeronomy‬است.

بسياري از شركتها و سازمانها كه اين اطلاعات را با كد محرمانه نگاه مي‌دارند، آنها را با وضوح كم عرضه مي‌كنند تا ارزش تجاري اطلاعات آنها محفوظ بماند.

اما ماهيت منطقه‌اي ميدان مغناطيسي را مي‌توان به وضوح تصوير كرد و پس از قرار دادن آن در كنار ساير اطلاعات، نقشه جهاني مغناطيس را تهيه نمود.

دكتر يوها كورونن از سازمان نقشه‌برداري فنلاند كه در اين مطالعه مشاركت داشته است مي‌گويد اين نقشه با وضوح كم دردسترس قرار دارد.

بيشتر رايانه‌ها اين سند را بطور خودكار بازمي‌كنند، اما به آدوب ريدر نياز دارند.

ارايه اين نقشه غيرواضح، در واقع شروع كار است و براي دستيابي به جزييات مي‌توان با سازمانهايي كه اطلاعات دقيق‌تري در مورد منابع معدني و زمين‌شناسي در اختيار دارند تماس گرفت.

در اين نقشه فقط چند ذخيره مهم را مي‌توان مشاهده كرد كه معدن سنگ آهن كورسك يكي از آنهاست.

اين ميدان بي‌نظمي مغناطيسي در اكتشاف و بررسي منابع، ارزشمندترين ابزار يا دارايي منطقه‌اي محسوب مي‌شود.

اين نقشه جهاني نشان مي‌دهد كه بعد از حذف ميدان مغناطيسي قطب‌هاي زمين، ميدانهاي مغناطيسي نقاط مختلف زمين چه قدرتي دارند.

قدرت مغناطيسي قطبهاي زمين از ‪ ۳۵‬هزار نانوتسلا در استوا تا ‪ ۷۰‬هزار نانوتسلا در قطب‌ها متغير است.

بعد از حذف ميدان مغناطيسي دو قطب، تفاوتهايي چندصد نانوتسلايي كه در نقاط مختلف وجود دارد، ناشي از تفاوت‌هاي موجود در خواص مغناطيسي سنگهاي پوسته زمين است.

رنگهاي تند(قرمز) نشانگر درجه بالا و رنگهاي سرد (آبي) نشانه درجه پايين يا منفي است.

بي‌نظمي مغناطيسي علاوه بر افشاي ذخاير سنگ معدن مي‌تواند نواحي سست دريايي و آبهاي زيرزميني را نيز نشان دهد. بي‌نظمي مغناطيسي ابزار مفيدي براي زمين‌شناسان و فيزيك زمين‌شناسان و نيز منابع آموزشي است. اين اطلاعات را مي‌توان به صورت يك نقشه دو بعدي مسطح يا در كره مجازي به صورت سه بعدي مشاهده كرد.

بي‌نظمي مغناطيسي در پوسته زمين دلايل مختلفي دارد.

در بستر دريا اين نقشه يك اثر نوار مانند را نشان مي‌دهد. اين نوار، جايي است كه صفحات تكتونيك از هم جدا مي‌شوند و پوسته جديدي از ميان دو لبه صفحه، در وسط اقيانوس تشكيل مي‌شود.

همچنان كه مواد جديد پخش و سرد مي‌شود مواد معدني در سنگهاي تشكيل دهنده پوسته هنگام تشكيل در جهت ميدان مغناطيسي زمين خاصيت مغناطيسي پيدا مي‌كنند. قطب‌هاي مغناطيسي اين ميدان با گذشت زمان معكوس مي‌شود و در نتيجه نوارهاي متناوب در طرفين برآمدگي وسط اقيانوس ايجاد مي‌شوند.

در زمين، ضخامت لايه مغناطيس شده و تركيب پوسته، عوامل تعيين‌كننده در بي نظمي مغناطيسي هستند. معمولا پوسته جوان نسبتا نازك و مقدار مواد مغناطيسي آن كم است.

كراتون(‪craton)‬هاي قديمي يعني بخشهاي پايدار داخلي پوسته قاره‌اي، ضخيم‌تر و مواد معدني مغناطيسي آن بيشتر است. شايد شاخص‌ترين
بي‌نظمي مغناطيسي مربوط به "كورسك" باشد كه مي‌توان آن در مرز ميان اروپاي غربي جوان و سپر بالتيك پير مشاهده كرد.

اين منطقه كه نخستين بار در اواخر قرن هجدهم شناسايي شد، كانون تلاشهاي صنعتي اتحاد شوروي سابق در ايجاد معادن سنگ آهن گرديد.

اين گروه بين‌المللي براي تهيه نقشه با مشكلات زيادي روبرو بوده است.

دكتر كورونن مي‌گويد لازمه دستيابي به اطلاعات روسيه، تصميم وزارتخانه در اين زمينه بود. مدتي بعد هند اطلاعات خود را منتشر كرد و اطلاعات آرژانتين نيز كه به روي تمام دنيا بسته بود، در اختيار آنها قرار گرفت.

دكتر مايكل پوروكر از سازمان ناسا و يكي از كاربران اين نقشه مي‌گويد در سراسر جهان صدها و شايد هزاران سازمان وجود دارد كه اين نوع اطلاعات را در اختيار دارند. هيچ كس نبايد تلاشهاي ديپلماتيك براي دريافت اطلاعات از اين سازمانها را كم اهميت تلاقي كند.

يكي از چالش‌ها در جمع‌آوري اطلاعات از منابع بسيار مختلف، قرار دادن آنها در كنار هم و اطمينان از تهيه آنها به يك شيوه و در يك فرمت مشترك است.

روشهاي مختلفي وجود دارد اگر اين روشها مشابه باشند انجام محاسبات براي تركيب نقشه آسان خواهد بود.

اگر بي‌نظمي به روش ديگري بيان شده باشد، مشكل ايجاد مي‌شود. به همين علت طول موج‌هاي بلند از اطلاعات زميني حذف و اطلاعات ماهواره‌اي جايگزين آنها شده است.

اين اطلاعات مغناطيسي را ماهواره روسي آلماني "چمپ" كه از سال ‪۲۰۰۱‬ در مدار زمين قرار دارد جمع آوري شده است. اكنون كه اين ماهواره به پايان عمر خود نزديك شده، كل زمين را نقشه برداري نموده است.

نه تنها اين ماهواره ميدان مغناطيسي زمين را اندازه‌گيري مي‌كند بلكه مي‌تواند اجزاي طول موج بسيار بلند ميدان پوسته زمين را با طول موج‌هاي بيشتر از ‪ ۴۰۰‬كيلومتر اندازه بگيرد. پس از انتشار اولين نسخه نقشه، محققان قصد دارند نسخه دوم را تهيه كنند.

انتظار مي‌رود با تهيه اين نقشه بخش مربوط به پوشش اطلاعات دريايي بهبود يابد. در اولين نسخه، از اطلاعات ملي مركز داده‌هاي زمين شناسي آمريكا استفاده شده است، اما منابع ديگري نيز براي كمك به بهبود دقت نقشه وجود دارد.

پرتاب ماهواره‌هاي ميدان مغناطيسي "‪ "SWARM‬متعلق به سازمان فضايي اروپا، جزييات تازه‌اي به اين نقشه خواهد افزود.