۳/۲۷/۱۳۸۶

سياره كوتوله اريس جايگزين پلوتو در منظومه شمسي مي‌شود

خبرگزاري جمهوري اسلامي ‬


با وجود اينكه تلاش‌هاي بسياري شده بود كه پلوتو عنوان بزرگترين جرم "كمربند كوييپر" را كسب و حفظ كند، اطلاعات جديد حاكي از آن است كه اين عنوان بايد در اختيار سياره كوتوله‌اي موسوم به اريس قرار گيرد.

به گزارش پايگاه اينترنتي نجوم، با توجه به آخرين گزارش‌ها، سياره كوتوله اريس كه مدتي نام ‪ Xena‬براي آن انتخاب شده بود، ‪ ۲۷‬درصد بزرگتر از پلوتو است.

با اين حال اين مطلب هيچ تغييري در حكم سال پيش انجمن جهاني نجوم مبني بر اينكه در منظومه شمسي هشت سياره وجود دارد ايجاد نمي‌كند و اين جرم همچنان در فهرست سياره‌هاي كوتوله منظومه شمسي باقي مي‌ماند.

به گفته "مايك براون" كاشف اريس و همكارش "اميلي شالر" اين اطلاعات حاكي از جرم ‪ ۱۶/۶‬ميليارد تريليارد كيلوگرمي اريس است.

وي افزود، آنها قبل از انتشار اطلاعات دقيق عددي پيرامون اين موضوع معتقد بودند كه اريس بزرگتر از پلوتو است و دليل اين امر را زمان طولاني‌تر گردش قمر آن موسوم به "ديسنوميا" نسبت به گردش "كارن" به دور پلوتو اعلام كردند.

با اين وجود تا قبل از انتشار اطلاعات دقيق، آخرين فرصت بود تا پلوتو بتواند عنوان بزرگترين جرم كمربند كوييپر را حفظ كند.

به گفته پروفسور براون پژوهشگر سياره‌شناس موسسه تكنولوژي كاليفرنيا، اين احتمال وجود داشت كه جرم پلوتو و اريس تا اندازه زيادي نزديك هم باشند.

اريس در سال ‪ ۲۰۰۵‬ميلادي توسط رصدخانه پالومار و تلسكوپ ‪ ۴۸‬اينچ ساموئل اوشين و ابزار ويژه اين تلسكوپ جهت بررسي اجرام فرا سياره‌اي كشف شد.

وي اضافه كرد، وقتي معلوم شد اين سياره ابعاد نزديكي به پلوتو دارد انجمن جهاني نجوم درباره سياره بودن پلوتو به شك افتاد و طي جلسه‌اي اعلام كرد كه پلوتو از سياره بودن به يك سياره كوتوله تنزل مقام پيدا مي‌كند و قرار بر آن شد كه پلوتو و ساير اجرام نسبتا بزرگ كمربند كوييپر از اين پس وارد فهرست سياره‌ها نشوند.

به اين ترتيب فهرست سياره‌هاي منظومه شمسي تثبيت شد و به هشت سياره تقليل پيدا كرد.

شالر همچنين مي‌افزايد، بنابر عكس‌هاي ارسالي از تلسكوپ فضايي هابل و رصدخانه كك، چگالي سطح اين سياره دو گرم بر سانتيمتر مكعب تخمين زده شده است. به عبارت ديگر احتمالا اريس هم مانند پلوتو از يخ و سنگ ساخته شده و ساختار سطح آن مانند ساير اجرام دوردست منظومه شمسي است.

قطر اين جرم ‪ ۲۴۰۰‬كيلومتر برآورد شده كه نشان مي‌دهد اريس كمي سنگين‌تر از پلوتو است.

بيشترين فاصله آن از خورشيد تقريبا ‪ ۹۷‬واحد نجومي است. هر واحد نجومي برابر فاصله زمين تا خورشيد است.

دماي تقريبي اين جرم در روز و شب تفاوت محسوسي ندارد و حدود ‪۲۴۳‬ درجه سانتيگراد زير صفر برآورد شده است و همانطور كه بديهي به نظر مي‌رسد به سبب فاصله زياد آن از خورشيد، بسيار تاريك باشد.

سفر اين سياره كوتوله به دور خورشيد ‪ ۵۶۰‬سال زميني طول مي‌كشد.

كمترين فاصله آن از خورشيد ‪ ۳۸‬واحد نجومي است و اين نشان‌دهنده آن است كه گاهي نزديكتر از پلوتو و گاهي دورتر از آن نسبت به ما قرار دارد .

سطح اريس از ورقه بسيار نازكي از متان كه منشا آن احتمالا از درونش است احاطه شده است. اما در مورد پلوتو احتمالا تحت دگرگوني‌هاي شيميايي و تشعشعات خورشيدي، متان سطح كمي به رنگ قرمز گرويده و تصويري اخرايي رنگ بوجود آورده است.

با اين حال متان سطح اريس بيشتر به زرد تمايل دارد و علت اين موضوع فاصله بيشتر آن از خورشيد است .

ديسنوميا ‪ ۱۵۰‬كيلومتر قطر دارد و فاصله آن از جرم مادر ‪ ۳۷‬هزار كيلومتر است. ماه قمري اريس، ‪ ۱۶‬روز به طول مي‌انجامد كه باعث ايجاد ‪ ۱۲‬هزار و ‪ ۷۷۵‬ماه قمري در طي ي كسال گردش اريس به دور خورشيد مي‌شود.