۴/۱۹/۱۳۸۶

كشف آثار بخار آب در يك سياره فرامنظومه‌اي

منجمان مي‌گويند به شواهدي دال بر وجود بخار آب در اتمسفر يك سياره غول پيكر در خارج از منظومه شمسي پي برده اند.

به گزارش ايرنا و به نقل از شبكه خبري بي‌بي‌سي، رديابي بخار آب در سياره "‪ "HD 189733b‬با استفاده از تلسكوپ فضايي و قدرتمند "اسپيتزر" انجام شد و نتايج آن در نشريه علمي "نيچر" به چاپ رسيده است.

تلسكوپ اسپيتزر ناسا كيهان را در طيف فروسرخ رصد مي‌كند.

تيم منجمان در آن بخش از نور ستاره كه از لبه‌هاي اتمسفر سياره، به هنگام عبور از برابر ستاره مركزي (از نگاه تلسكوپ اسپيتزر) تابيده است، در جستجوي نشانه‌هاي جذب آب در اتمسفر برآمدند.

اين تنها دومين باري است كه وجود آب در يك سياره خارجي - وراي منظومه شمسي - رديابي مي‌شود.

برخي پژوهشگران استدلال مي‌كنند كه وجود آب مي‌تواند مشخصه مشترك تمامي غول‌هاي گازي (سياراتي از نوع كيوان و مشتري) باشد.

سياره "‪ "HD 189733b‬حول ستاره‌اي در صورت فلكي "ثعلب" يا روباه (‪ (Vulpecula‬در فاصله ‪ ۶۴‬سال نوري از ما مي‌گردد.

هرچند آب از عناصر كليدي لازم براي پيدايش حيات است اما اين سياره به علت نزديكي زياد به ستاره مركزي داغ تر از آن است كه حاوي آثار حيات باشد.

با توجه به اينكه فاصله اين سياره از ستاره مركزي ‪ ۳۰‬بار كمتر از فاصله زمين از خورشيد است دماي سطح آن از ‪ ۹۳۰‬درجه سانتيگراد در روز تا ‪ ۷۰۰‬درجه در شب متغير است. اين نوع سيارات به "مشتري‌هاي داغ" موسومند.

"جيووانا تينتي" از دانشگاه كالج لندن و همكارانش شعاع ‪ HD 189733b‬را در طول موج‌هاي مختلف اندازه‌گيري كردند. اين كار با سنجش ميزان نوري كه حين گذر سياره از برابر ستاره مسدود مي‌شود، انجام شد.

سياره در طول موج‌هايي كه با آب متناظر است بزرگتر به نظر مي‌رسيد كه حاكي از احتمال وجود آب در اتمسفر آن است.

تينتي گفت: "هرچند ‪ HD 189733b‬به هيچ وجه قابل سكونت نيست، كشف ما نشان مي‌دهد كه آب ممكن است برخلاف تصورات قبلي در بسياري نقاط وجود داشته باشد."
وي افزود: "شيوه ما را مي‌توان در آينده براي مطالعه محيطهايي كه براي پيدايش حيات مساعدتر است به كار گرفت.

در عين حال، "شان كري" ديگر پژوهشگر تيم كاشفان از مركز علمي اسپيتزر در كاليفرنيا گفت : يافتن آب در اين سياره حاكي از آن است كه ساير سيارات، حتي كرات سنگي، حاوي آب هستند.

تلسكوپ اسپيتزر پيشتر در سال جاري به نخستين تلسكوپي بدل شد كه نور دو " مشتري داغ" يعني ‪ HD 189733b‬و ‪ HD 209458b‬را تحليل يا در واقع از نوع ستاره مادر تجزيه مي‌كند.

حاصل آن دستاورد ايجاد نخستين "اثر انگشت" يا طيف نوري يك سياره خارجي در تاريخ علم بود.

گروه ديگري از منجمان قبلا به وجود بخار آب در اتمسفر ‪ HD 209458b‬پي برده بودند. آن مطالعه توسط منجمان آمريكايي در نشريه "استروفيزيكال" چاپ شده بود.

سيارات خارج از منظومه شمسي به علت دوري از زمين با ابزار رصدي كنوني مستقيما قابل رويت نيستند.

منبع : ایرنا